Rõ ràng đại dương không phải là một nơi yên tĩnh. Ảnh: Alex Rose/Unsplash
Trong một thời gian dài, các nhà thám hiểm đại dương vĩ đại đã sử dụng thị giác để tiết lộ những bí mật của môi trường biển, giảm thiểu các khía cạnh âm thanh của nó. Thật vậy, đại dương từ lâu đã được coi là nơi không có bất kỳ âm thanh nào.
Niềm tin này bắt nguồn khi Jacques-Yves Cousteau và những người bạn đồng hành của ông sản xuất một bộ phim đặc sắc về môi trường biển, The Silent World. Những người lặn biển thường có vẻ như đang bơi trong một vũ trụ yên tĩnh và ngột ngạt, nơi giao tiếp giữa các loài động vật được thực hiện thông qua hiển thị trực quan và hóa học.
Tuy nhiên, ngày nay, nhiều nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của âm thanh đối với vô số loài sinh vật biển. Động vật giáp xác – cá voi, cá heo đều là những nhà hùng biện xuất sắc dưới lòng đại dương, chúng có khả năng giao tiếp ở khoảng cách xa hơn 2.000 km.
Ngay cả những động vật nhỏ nhất sống dưới đáy biển, đóng vai trò cơ bản trong việc duy trì sự cân bằng của hệ sinh thái, cũng có thể giao tiếp với nhau thông qua âm thanh. Các nhà khoa học cố gắng muốn biết liệu ô nhiễm tiếng ồn có ảnh hưởng đáng kể đến hành vi và giao tiếp của động vật biển hay không.
Âm thanh cần thiết cho sự sống của động vật biển
Các nghiên cứu gần đây chứng minh rằng âm thanh tự nhiên và âm thanh do chính động vật phát ra đóng một vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh các khía cạnh khác nhau nơi cuộc sống của động vật không xương sống ở biển. Ngay từ khi còn nhỏ, những ấu trùng trôi nổi rất nhỏ của trai, sò… dường như đã bị ảnh hưởng bởi tiếng ồn của môi trường xung quanh chúng.
Điều đáng ngạc nhiên là những ấu trùng này dường như bị thu hút bởi tiếng ồn. Ví dụ, ấu trùng hàu có nhiều khả năng định cư trong môi trường tiếp xúc với âm thanh do đồng loại của chúng tạo ra, vì âm thanh là chỉ số tuyệt vời của những nơi có lợi cho sự sống.
Âm thanh cũng vẫn là một khía cạnh cơ bản cho sự tồn tại của động vật khi trưởng thành, và cho cả sự sinh sản của chúng. Một số loài động vật thân mềm có thể cảm nhận cảnh quan âm thanh của chúng để đồng bộ hóa quá trình sinh sản theo mùa và tăng cơ hội thụ tinh.
Đối với động vật giáp xác, các nghiên cứu cho thấy tôm hùm đực châu Âu tạo ra âm thanh vo ve trong các cuộc chạm trán cạnh tranh thông qua các rung động tần số thấp của động vật giáp xác để đẩy lùi đối thủ cạnh tranh. Chiến lược giao tiếp này, được áp dụng bởi các loài sinh vật biển và trên cạn khác nhau để thông báo sự hiện diện của chúng trước kẻ thù, giúp chúng tránh được những cuộc đối đầu về thể chất có thể tốn kém và gây tổn hại.
Tôm hùm phát ra âm thanh vo ve để tránh va chạm vật lý với các đối thủ tiềm năng. Ảnh: David Clode/Unsplash
Các động vật không xương sống ở biển cũng có thể sử dụng âm thanh để cảnh báo nguy hiểm cho nhau, chẳng hạn như động vật ăn thịt. Tiếng vỗ van của sò đang chạy trốn và tiếng đập nhịp nhàng của sên biển vào đáy vỏ có thể là những tín hiệu cảnh báo. Khi một con bạch tuộc tấn công một con tôm hùm, nó sẽ cố gắng ngăn cản kẻ tấn công bằng cách tạo ra những tiếng động đáng sợ.
Ô nhiễm tiếng ồn đại dương: Một thách thức lớn
Nước là phương tiện truyền âm thanh tuyệt vời, tốt hơn nhiều so với không khí, vì vậy thực tế khi nghĩ rằng phần lớn các loài động vật biển tuân theo tín hiệu âm thanh. Cho đến nay, hiện tượng này hầu như không được chú ý, phần lớn là do nhiều âm thanh đại dương vẫn không thể nghe được đối với tai của chúng ta. Tuy nhiên, loài cua có thể cảm nhận được đáy biển như một chuỗi dài các tiếng động khác nhau.
Nhiều câu hỏi vẫn chưa được giải đáp cho đến nay, nhưng tiến bộ công nghệ sẽ giúp các nhà khoa học khám phá những điều kỳ diệu khác mà đại dương vẫn còn giữ bí mật.
Có một điều chắc chắn: Các hoạt động của con người đã đưa ô nhiễm tiếng ồn vào môi trường biển, và các sinh vật phải tìm cách thích nghi với sự thay đổi này. Việc xây dựng cơ sở hạ tầng mới và vận chuyển hàng hóa là những nguồn gây ô nhiễm tiếng ồn ngày càng tăng ở các vùng biển của chúng ta.
Ở vùng Viễn Bắc, khi băng biển tan ra và các tuyến đường thương mại mới mở ra, cảnh quan âm thanh mới sẽ được tạo ra. Cần phải đánh giá tác động của chúng đối với hệ động vật địa phương.
Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng sinh lý và hành vi của động vật bị ảnh hưởng bởi sự suy giảm âm thanh tự nhiên của nó. Nhiều loài cực kỳ nhạy cảm với tiếng ồn do con người gây ra, bao gồm các tần số mà các động vật không xương sống ở biển có thể cảm nhận được.
Biết rằng việc sử dụng âm thanh trong môi trường biển phổ biến hơn nhiều so với suy nghĩ trước đây, điều cần thiết là phải hiểu hậu quả của việc gia tăng ô nhiễm tiếng ồn trong đại dương của chúng ta và tiếng ồn có hại nhất cho cuộc sống phải được hạn chế để nhiều cư dân đại dương có thể quay trở lại trong khung cảnh âm thanh thông thường của họ.
Thái Đạt (dịch)
Theo The Conversation
